10 Aralık 2023 Pazar

Kendini DE sevmek - 9: AMA yerine VE Yöntemi

Kendini sevme alıştırmalarında en sık kullandığım yöntemlerden biri de "Ama yerine Ve bağlacını kullanmak" yöntemi.

- Ben aslında çok zekiyimdir ama dikkat etmiyorum. / Ben zeki ve dikkatsiz biriyim.

- Eşim beni çok seviyor ama bunu göstermeyi bilmiyor. / Seviyor ve (bazen) gösteremiyor.

- Aslında kalbi temiz ama sinirli işte. / Sinirli ve kalbi temiz biri.

- Aslında çok güzel kız ama kilolu. / Kilolu ve çok güzel bir kız.

- Aslında çok eğlenceli biri ama ukala. / Ukala ve eğlenceli biri. 

Bu örneklerde dikkat çeken şu; ilk cümlelerde örnek hep olumsuz sıfata yüklemle bitiyor, dolayısıyla ilk bölümdeki başarı ne olursa olsun bizim aklımızda kalan yetersizlik, başarısızlık gibi olumsuz sıfatlar. Bu otomatik olarak beyni olumluyu önemsizleştirip olumsuzu pekiştirerek kaydetmeye koşulluyor. 

İkinci cümlelerdeki "ve" bağlacı ise, beynin bu iki sıfat arasında seçim yapmasını engelliyor. Çünkü bir insan sadece "siyah" ya da "beyaz" değildir, insanlar tüm duygu, davranış ve alışkanlıklarında duruma ve koşullara göre seçimler yaparlar. Bu insanları "renkli" ya da birbirlerinden farklı kılar. Dolayısıyla "güzel AMA şişman" dediğimizde tüm şişman insanların çirkin oldukları yargısıyla hareket ederiz ve beynimiz bir süre sonra bunu "otomatikleştirmeye" başlar. Oysa bazı insanlar şişman, bazıları zayıftır, bazıları uzun, bazıları kısadır ve bu sıfat "güzellik / çirkinlik" sıfatının yapışık ikiz kardeşi değildir.

Bu örneklerin bir benzerini de kendimiz için kullanıyoruz. Aslında yaşım için güzel sayılırım ama basenlerim çok geniş. O adamı çok sevdim ama o beni sevemedi. Çocuğumu çok seviyorum ama bazen beni çok yoruyor. Eşimle uyumluyuz ama bazen beni anlamıyor. Yine aklımızda kalan hep cümlenin ikinci yarısı, çünkü yüklem hep ama'dan sonraki ikinci yarıda. Fakat bu cümleleri "ve" bağlacıyla denediğimizde, en azından değer yargılarımız tek bir uca kaymamış, beynimiz her iki durumu da eşit algılamış oluyor. 

Eğer "AMA" kalıbını "VE"ye dönüştürmekte çok zorlanıyorsanız, bir önceki aşamada, cümleyi ters çevirmeyi de deneyebilirsiniz: Misal: "Eşimle uyumluyuz ama nazen beni dinlemiyor ve anlamak istemiyor" yerine "Eşim bazen beni hiç dinlemiyor ve anlamak istemiyor AMA aslında uyumluyuz" ya da "Aslında yaşıma göre güzel sayılırım ama basenlerim çok geniş" yerine "Basenlerim geniş AMA aslında yaşıma göre güzel sayılırım" gibi. En azından bilişsel açıdan beyin cümlenin ikinci yarısını daha "önemli" sayar... Bu da bir başlangıç olabilir.. 

Bunlar çok basit yöntemler ama beynin işleyişi de onu anlayan biri için oldukça basit. Beyin alışkanlıkların organı. Neyi öğrendiyse onu devam ettirmeyi seçiyor. Eğer olumsuz koşullamaya alışırsa, olumsuzları ayıklayıp görmeyi seçiyor ve hayatı olumsuza boyuyor. Eğer bunu fark edip bu çarka bir çomak sokar ve her sefer inatla onu AMA yerine VE kullanmaya zorlarsak ya da cümleyi ters çevirme oyununu oynarsak, bir noktadan sonra beynimiz ve iç sesimiz otomatik olarak bu oyunu kendi başına, bilinçaltından devam ettirmeye başlar. 

Kural yine aynı ve çok basit: bunu sürekli uygulamak, ta ki alışkanlık olana dek. Bir noktada otomatik VEler ağzımızdan çıkmaya ve bizi şaşırtmaya başlayana dek..

Yarın: Mükemmelliyetçilik